Ben ik elf dagen buitenslands, kom ik weer thuis en wat heb ik gemist? Een hernieuwde maatschappelijke oprisping inzake Zwarte Piet, racisme en discriminatie in Nederland.
En opnieuw mis ik in de discussie een nuancering die ik zou willen omschrijven als het So What-gezichtspunt. Iemand voelt zich gediscrimineerd. Of sterker nog, iemand wordt gediscrimineerd. Ons waardeoordeel daarover kan pas betekenis krijgen wanneer eerst de So What-vraag is beantwoord.
Ik ben klein van stuk, op leeftijd en woonachtig in het noordoosten van het land. Elk van deze persoonskenmerken geeft dagelijks aanleiding tot discriminerende reacties van mijn medemensen.
De verwijzingen naar mijn lichaamslengte zijn goedmoedig bedoeld; in de supermarkt heb ik assistentie nodig voor artikelen uit het bovenste schap; de koffiepauze in de schouwburg is dé gelegenheid voor mijn langere medemens om voor te dringen.
Mijn leeftijd deel ik met vele anderen maar voor discriminatoire Unfug maakt dat weinig verschil. Een flesje shampoo is onopenbaar voor artrotische handen; deelname aan de digitale wereld wordt gefrustreerd door ontbrekende of onleesbare gebruiksaanwijzingen; de hedendaagse taalgebruiker spreekt ‘sneller dan God kan horen’ (om Werumeus Buning te parafraseren).
Mijn woonplaats garandeert non-participatie in tal van opzichten. Radio Vier strooit met vrijkaartjes voor onbereikbare concerten; congressen bij jubilea van bevriende organisaties zijn nimmer in Groningen; over de stompzinnige politieke afhandeling van de aardbevingsproblematiek zal ik het nu even niet hebben.
Inderdaad, er wordt in Nederland aan de lopende band gediscrimineerd. En er zijn stuitende zaken te over om voor te leggen aan de rechter. Maar iets meer zelfrelativering zou niet gek zijn. Niet elke verwijzing naar een persoonskenmerk is kwaadaardig of kwetsend bedoeld. Wat is er mis met een kind dat luidkeels een zwarte piet waarneemt? Wat is er mis met de moeder die daar zondermeer kennis van neemt? En moet ik de supermarkt een proces aan doen wegens te hoge schappen? Moet ik Andrélon voor het gerecht slepen omdat de geribbelde sluitdop van mijn shampoo is vervangen door een gladde? Moet ik Dolf Jansen aanklagen omdat hij door de taal racet met een snelheid die Max Verstappen niet kan bijhouden?
Nou en, So What?