De publicatie uit 1947 van Raymond Queneau waarover ik in mijn blog van 201201 rapporteerde verscheen in 1978 in een spitsvondige Nederlandse vertaling door Rudy Kousbroek.
De lyrische liefdesverklaring die Kousbroek als inleiding op Stijloefeningen (Exercises de Style) schreef is nog steeds lezenswaard, al was het alleen maar als introductie van de ongelooflijk literair-getalenteerde mathematicus Queneau. Kousbroek geeft en passant een overtuigende verklaring voor het feit dat hij het oorspronkelijke verhaal (anders dan in de Engelse en Duitse vertalingen) in Nederland situeert.
Queneau heeft met zijn Exercises de Style opmerkelijke navolgers gekregen. De Amerikaanse striptekenaar Matt Madden baarde in 2005 opzien door een banaal stripje van acht plaatjes op 99 manieren uit te werken. Ik citeer de laatste zin van zijn Inleiding: “Eerder dan de eeuwige strijd tussen vorm en inhoud, tussen stijl en stof, weer op te dissen, hoop ik met dit werk die verouderde dichotomieën ter discussie te stellen en een andere aanpak voor te stellen: vorm als inhoud, en stof onlosmakelijk verbonden met stijl.” En het verhaaltje is dit. Plaatje nr 1 – man zit achter laptop. Nr 2 – man staat op. Nr 3 – man loopt door gang. Nr 4 – man in keuken beantwoordt de vraag “Hoe laat is het?” van onzichtbaar persoon boven aan de wenteltrap. Nr 5 – man antwoordt: “Kwart na 1.”. Nr 6 – onbekende zegt “Dank je!”. Nr 7 – man opent koelkast. Nr 8 – man denkt “Wat kwam ik hier in godsnaam ook weer zoeken?”. De 99 getekende variaties hebben opschriften als: Handleiding, politieverslag, veilig vrijen campagne, palindroom, Russische poppetjes ter cetera.
Ook de mathematicus Philip Ording (Columbia University – New York) werd door Queneau geïnspireerd. In 99 Variations on a Proof bewees hij een algebraïsche stelling op 99 verschillende manieren op. Voor de liefhebbers: de stelling is
Als x3 – 6x2 + 11x – 6 = 2x – 2 dan x = 1 of x = 4.